Τρίτη 18 Μαρτίου 2014

Ενημερωτικό σημείωμα του εκπροσώπου στο Μεικτό Συμβούλιο της ΕΣΗΕΑ για το θέμα του γιατρού εργασίας και του ατομικού φακέλου επαγγελματικού κινδύνου


Συνάδελφοι,

Το σημείωμα που ακολουθεί, γράφτηκε με αφορμή ένα μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, που λάβαμε από το γραφείο προσωπικού και ζητούσε την αποστολή πλήρους ιατρικού ιστορικού «δι’ αλληλογραφίας», για να αξιοποιηθεί από το γιατρό εργασίας, που πρόσφατα απέκτησε το Πρακτορείο.
Ο γιατρός εργασίας είναι κάτι νέο για το ΑΠΕ, αποτελεί όμως συνήθη πρακτική στις περισσότερες επιχειρήσεις του ιδιωτικού και υπηρεσίες του δημόσιου τομέα, που απασχολούν σχετικά μεγάλο αριθμό εργαζομένων.
Πρόκειται για θεσμό που έχει λειτουργήσει θετικά για τους εργαζόμενους και τις επιχειρήσεις, σε μας όμως προκάλεσε πολλά ερωτήματα συναδέλφων, κυρίως εξαιτίας της συγκεκριμένης πρακτικής. 
Το σημείωμα αυτό επιχειρεί να απαντήσει στα ερωτήματα που διατυπώθηκαν. 
Σύμφωνα λοιπόν με την ελληνική και την ευρωπαϊκή νομοθεσία, στις επιχειρήσεις που απασχολούν 50 και άνω εργαζομένους, ο εργοδότης έχει την υποχρέωση να χρησιμοποιεί τις υπηρεσίες τεχνικού ασφάλειας και ιατρού εργασίας.

Ποιες είναι οι αρμοδιότητες του γιατρού εργασίας;

Σύμφωνα με το νόμο, ο γιατρός εργασίας έχει συμβουλευτικές αρμοδιότητες και μπορεί να «παρέχει υποδείξεις και συμβουλές στον εργοδότη, στους εργαζομένους και στους εκπροσώπους τους, γραπτά ή προφορικά, σχετικά με τα μέτρα που πρέπει να λαμβάνονται για τη σωματική και ψυχική υγεία των εργαζομένων». Επίσης μπορεί να γνωμοδοτήσει για την καταλληλότητα ενός εργαζομένου για συγκεκριμένη θέση εργασίας. (Ν. 1568/85, άρθρα 9, 10).
Η παρουσία γιατρού εργασίας, στοχεύει στην έγκαιρη πρόληψη και διάγνωση των επαγγελματικών κινδύνων για την υγεία και, ειδικότερα, κινδύνων που σχετίζονται με συγκεκριμένη εργασία.
Ο γιατρός οφείλει, να συγκεκριμενοποιεί το περιεχόμενο της ιατρικής επίβλεψης να μην κινείται γενικά και αόριστα, αλλά πάντοτε σε σχέση με τους επαγγελματικούς κινδύνους να προτείνει τις απαραίτητες, κατά την κρίση του εξετάσεις.
Επίσης με δική του ευθύνη δημιουργεί ατομικό βιβλιάριο επαγγελματικού κινδύνου για κάθε εργαζόμενο.
Σύμφωνα με το άρθρο 4§ 14,Π.Δ. 17/1996 «για κάθε εργαζόµενο ο γιατρός εργασίας της επιχείρησης τηρεί σχετικό ιατρικό φάκελο. Eπί πλέον καθιερώνεται και περιλαµβάνεται στον ιατρικό φάκελο, ατοµικό βιβλιάριο επαγγελµατικού κινδύνου, όπου αναγράφονται τα αποτελέσµατα των ιατρικών και εργαστηριακών εξετάσεων, κάθε φορά που εργαζόµενος υποβάλλεται σε αντίστοιχες εξετάσεις.
Δικαιούνται να λαμβάνουν γνώση του φακέλου και του ατοµικού βιβλιαρίου του εργαζόµενου οι υγειονοµικοί επιθεωρητές της αρµόδιας επιθεώρησης εργασίας και οι γιατροί του ασφαλιστικού οργανισµού στον οποίο ανήκει ο εργαζόµενος καθώς και ο ίδιος ο εργαζόµενος.
Σε κάθε περίπτωση παύσης της σχέσης εργασίας, το βιβλιάριο παραδίδεται στον εργαζόµενο που αφορά».

Ο γιατρός εργασίας είναι λοιπόν υποχρεωμένος να τηρεί ιατρικό φάκελο και βιβλιάριο επαγγελματικού κινδύνου.

Τι πρέπει να περιλαμβάνουν αυτά;

Ο νομοθέτης (ν. 3144/2003), ορίζει ότι στο πλαίσιο του ρόλου του, ο γιατρός εργασίας μπορεί να λάβει ιστορικό για θέματα που σχετίζονται με την εκτίμηση επαγγελματικού κινδύνου.
Άφησε όμως τη ρύθμιση των σχετικών λεπτομερειών στους υπουργούς Εργασίας και Υγείας, που έπρεπε να εκδώσουν κοινή υπουργική απόφαση.
«Με κοινή απόφαση των Υπουργών Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων και Υγείας και Πρόνοιας ρυθμίζονται τα ειδικότερα θέματα που αφορούν την τήρηση και το περιεχόμενο του ατομικού βιβλιαρίου επαγγελματικού κινδύνου, τη συλλογή και επεξεργασία επιπλέον δεδομένων με τη συγκατάθεση και επιμέλεια του εργαζομένου, την επιβολή των κυρώσεων της παραγράφου 2 του παρόντος και κάθε άλλη λεπτομέρεια αναγκαία για την εφαρμογή του άρθρου αυτού», αναφέρει ο νόμος.
Τέτοια απόφαση δεν υπήρξε.
Λεπτομερείς εγκύκλιοι, έχουν εκδοθεί για ορισμένες μόνο κατηγορίες εργαζομένων, όπως εργαζόμενοι που εκτίθενται σε αμίαντο και μόλυβδο, σε εφαρμογή κοινοτικών οδηγιών.
Σύμφωνα με το Σώμα Επιθεωρητών Εργασίας, ο φάκελος πρέπει να περιλαμβάνει ιατρικό και επαγγελματικό ιστορικό το οποίο συγκροτείται «με προσωπική συνέντευξη και σύμφωνα με τις αρχές και την πρακτική της ιατρικής της εργασίας».

Ο νομοθέτης όμως είναι αρκετά σαφής στην πρόθεσή του να προστατεύσει τους εργαζόμενους από πιθανές υπερβάσεις.
Με το 3144/2003 άρθρο 8 για την Προστασία Ατομικών Δεδομένων των εργαζομένων, με τον οποίο διαμορφώνεται το περιεχόμενο του ατομικού φακέλου, απαγορεύεται η αναγραφή στο ατομικό βιβλιάριο άλλων δεδομένων πέραν των αποτελεσμάτων των ιατρικών και εργαστηριακών εξετάσεων στις οποίες, κάθε φορά, υποβάλλεται ο εργαζόμενος σε συνάρτηση με τους επαγγελματικούς κινδύνους που αντιμετωπίζει.
 «Επιπλέον ιατρικά δεδομένα», αναφέρει ο νόμος, «επιτρέπεται να συλλέγουν, με επιμέλεια του ίδιου του εργαζομένου προκειμένου να αποτελέσουν αντικείμενο επεξεργασίας, μόνο εφόσον αυτό είναι απολύτως απαραίτητο: α) για την αξιολόγηση της καταλληλότητας του για μια συγκεκριμένη θέση ή εργασία, β) για την εκπλήρωση των υποχρεώσεων του εργοδότη για υγιεινή και ασφάλεια της εργασίας και γ) για τη θεμελίωση δικαιωμάτων του εργαζομένου και αντίστοιχη απόδοση κοινωνικών παροχών».

 2. «Όσoι αναγράφουν ή συλλέγουν ή επεξεργάζονται στοιχεία ή δεδομένα κατά παράβαση της παραγράφου 1 τιμωρούνται με τις διοικητικές και ποινικές κυρώσεις που προβλέπονται στις διατάξεις των άρθρων 21 και 22 του Ν. 2472/1997 (ΦΕΚ 50 Δ`) αντίστοιχα. Σε περίπτωση πρόκλησης περιουσιακής ή ηθικής βλάβης εφαρμόζεται το άρθρο 23 του Ν. 2472/1997».

Ποιοι μπορούν να λάβουν γνώση του ιατρικού φάσκελου του εργαζομένου και πως διασφαλίζεται το ιατρικό απόρρητο;

(Με την επιφύλαξη ότι δεν υπάρχουν «απόρρητα» για πάντα).
Σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 18, παράγραφος 9 του κώδικα νόμων για την υγεία και την ασφάλεια των εργαζομένων (ν. 3850/2010, ΦΕΚ 84/Α/2010), «γνώση του ατομικού ιατρικού φακέλου και του ατομικού βιβλιαρίου του εργαζόμενου δικαιούνται να λαμβάνουν οι υγειονομικοί επιθεωρητές της αρμόδιας Επιθεώρησης Εργασίας και οι ιατροί του ασφαλιστικού οργανισμού, στον οποίο ανήκει ο εργαζόμενος, καθώς και ο ίδιος ο εργαζόμενος».
Στο με αριθ. πρωτ. 10234/19-04-2011 έγγραφο του Σώματος Επιθεώρησης Εργασίας, μεταξύ άλλων αναφέρεται ότι:
«1) Η τήρηση και φύλαξη των Ατομικών Ιατρικών Φακέλων (Α.Ι.Φ.) στις επιχειρήσεις/υπηρεσίες που έχουν υποχρέωση απασχόλησης ιατρού εργασίας πρέπει να γίνεται με ευθύνη του ιατρού εργασίας και 2) η τήρηση και φύλαξη των Α.Ι.Φ. πρέπει να γίνεται με τρόπο ώστε να προστατεύεται το ιατρικό απόρρητο (π.χ. ερμάρια, χώροι ή φοριαμοί που κλειδώνουν, με το κλειδί να βρίσκεται σε φάκελο κλειστό που θα φέρει την υπογραφή του τελευταίου αρμόδιου προσώπου που χρησιμοποίησε τους Α.Ι.Φ).
Ταυτόχρονα, οι ιατροί εργασίας έχουν υποχρέωση να τηρούν τους Α.Ι.Φ. των εργαζομένων με τέτοιο τρόπο, ώστε να κατοχυρώνεται η τήρηση του ιατρικού απορρήτου (π.χ. τοποθέτηση των Α.Ι.Φ. σε σφραγισμένους φακέλους με υπογραφή και ονοματεπώνυμο του ιατρού στο σημείο κλεισίματος των φακέλων ή τοποθέτηση των Α.Ι.Φ. σε φοριαμούς/ερμάρια που κλειδώνουν και τοποθέτηση του κλειδιού σε σφραγισμένο φάκελο με υπογραφή και ονοματεπώνυμο του ιατρού στο σημείο κλεισίματος του φακέλου)».

Πρέπει να παραδώσουμε στη διεύθυνση προσωπικού το αναμνηστικό ιατρικό ιστορικό μας που περιλαμβάνει μεταξύ των άλλων προσωπικά δεδομένα και εξετάσεις στις οποίες υποβληθήκαμε κατά το παρελθόν;

Όχι διότι δεν γίνεται με την προβλεπόμενη πρακτική, δηλαδή με προσωπική συνέντευξη και δεν  διασφαλίζει το ιατρικό απόρρητο. .

Είμαστε υποχρεωμένοι να δώσουμε στοιχεία στο γιατρό εργασίας;

Γενικά ναι. Το προβλέπει ο νόμος αλλά εκτός αυτού είναι χρήσιμο. Η παρουσία ενός γιατρού εργασίας μπορεί να έχει θετικές επιπτώσεις στους χώρους και στη μέθοδο εργασίας ακόμη και να προλάβει δυσάρεστες καταστάσεις.
Δεν είμαστε υποχρεωμένοι να δώσουμε στοιχεία που αφορούν προσωπικά δεδομένα και δεν σχετίζονται με την εκτίμηση επαγγελματικού κινδύνου, εκτός και αν εμείς επιθυμούμε να το κάνουμε.
Ο γιατρός εργασίας, αποτελούσε επίμονο αίτημα των συνδικάτων και όταν εφαρμόζεται σωστά, λειτουργεί υπέρ των εργαζομένων.

Κυριάκος Θεοδωρακάκος
Εκπρόσωπος των δημοσιογράφων του ΑΠΕ στο Μεικτό της ΕΣΗΕΑ

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου